Een huis kopen of verkopen op lijfrente: wat houdt dat in?

6 december 2022

Gianni D’Angelo

Ook via een aankoop op lijfrente kan u een eigen woning verwerven. Maat wat is dat precies? Wat zijn de voor- en nadelen?

Bij een aankoop op lijfrente betaalt u geen eenmalige koopsom. Meestal gaat zo’n aankoop gepaard met een voorschot, dat in de branche de naam boeket krijgt, en een maandelijkse rente, die doorgaans geïndexeerd wordt. Als renteplichtige vervalt uw verplichting tot betaling bij het overlijden van de rentegenieter of als de vastgelegde termijn die in het contract staat, is afgelopen. Om die reden zijn bij een verkoop op lijfrente meestal senioren de verkopende partij.

Volle eigendom, vruchtgebruik en boeket

Bij aankoop of verkoop op lijfrente zijn er verschillende mogelijkheden. Bij een verkoop in volle eigendom mag de koper zich meteen in de woning vestigen. Maar meestal gebeurt de verkoop op lijfrente in vruchtgebruik. In dat geval mag de verkoper in zijn woning blijven wonen tot hij of zij overlijdt. Bij een verkoop op lijfrente kunnen de partijen kiezen voor een beperkte of onbeperkte duur. In het eerste geval ligt vast hoelang u rente moet betalen aan de verkoper. Bij onbeperkte duur betaalt de koper maandelijks rente aan de verkoper tot die laatste overlijdt.

Bij het afsluiten van een aankoop of verkoop op lijfrente kunt u kiezen voor een akkoord met of zonder boeket. Zo’n boeket is een overeengekomen voorschot. Meestal ligt het bedrag tussen 10 of 20% van de waarde van de woning. Een andere optie bij een aankoop of verkoop op lijfrente is het al dan niet voorzien van geïndexeerde rente. Is gekozen voor indexering, dan is de rente aangepast aan de stijging van de levensduurte.

De hoogte van de lijfrente hangt af van de leeftijd en de levensverwachting van de verkoper. Bepalend is dus hoelang de verkoper gemiddeld nog te leven heeft. Om dat te berekenen, doet een notaris een beroep op sterftetabellen.

Voordelen

Een aankoop of verkoop op lijfrente biedt voordelen voor koper en verkoper. Een koper kan snel eigenaar van de woning worden als de verkoper vroeger overlijdt dan verwacht. Hij is niet verplicht een woonlening af te sluiten omdat hij het bedrag niet in één keer moet betalen. Is er sprake van een boeket, dan kan hij daarvoor eventueel een andere lening aangaan.

Voor de verkoper is dit het grote voordeel: terwijl hij in de woning blijft wonen bij verkoop in vruchtgebruik, strijkt hij maandelijks rente op. Hij beschikt dus over een ruimer regelmatig inkomen. Is de rente geïndexeerd en er is een algemene stijging van de prijzen, dan ontvangt de verkoper een groter bedrag. Is de woning verkocht aan een particulier, dan hoeft de verkoper geen belastingen te betalen op de rente.

Nadelen

Behalve voordelen zijn er ook nadelen. De aankoop van een woning op lijfrente kan duur uitvallen als de verkoper langer leeft dat verwacht, tenzij beide partijen een uiterste datum voor de rentebetaling in het contract hebben opgenomen. Als koper heeft u geen recht op belastingkorting. Soms is het boeket vrij hoog, zodat u daarvoor bij een financiële instelling moet aankloppen voor een krediet. De kosten voor de aankoop van een woning op lijfrente kunnen hoger zijn dan bij een klassieke verkoop.

Na de verkoop met vruchtgebruik bent u als verkoper niet langer eigenaar van uw woning. De verkoper houdt bij de opmaak van het contract best rekening met de kans dat de koper de rente niet meer betaalt. Leeft de verkoper langer dan de afgesproken einddatum van de te betalen rente, dan heeft hij na die einddatum geen recht meer op lijfrente. Wel mag hij in de woning blijven wonen.

Populariteit

Woningen kopen of verkopen op lijfrente is niet nieuw. Volgens vastgoedspecialist Trevi is het in Brussel en Wallonië meer ingeburgerd dan in Vlaanderen, maar het bedrijf ziet wel een positieve evolutie. Volgens vastgoedwebsite Immoweb zijn tussen 1 januari en 30 september van dit jaar 8,1% meer panden op lijfrente aangeboden dan in dezelfde periode vorig jaar (1.448 in 2021 en 1.566 in 2022).