Plan uw erfenis met een levensverzekering

18 mei 2025

Wie zelf wil beslissen hoe zijn vermogen na zijn dood verdeeld moet worden, kan een testament opstellen. Maar er is nog een andere manier: het kan ook via levensverzekeringen. Grootouders kunnen er een deel van hun vermogen mee laten toekomen aan hun kleinkinderen.

Bij een levensverzekering zijn vier partijen betrokken.

1. De verzekeringsnemer. Dat is de persoon die een premie betaalt. Dat kan een periodieke premie (maandelijks, jaarlijks,…) of een eenmalige storting zijn.

2. De verzekerde. Dat is de persoon op wiens hoofd de verzekering wordt afgesloten. Met andere woorden: de verzekering wordt uitbetaald als die persoon op een afgesproken moment nog in leven is of indien hij voordien overlijdt.

3. De begunstigde. Dat is de persoon die het geld bij afloop van het contract, dus bij leven op een afgesproken moment of bij een voortijdig overlijden, ontvangt.

4. De verzekeringsmaatschappij. Dat is de onderneming die de betaling op de afgesproken momenten zal uitvoeren in ruil voor de ontvangen premie.

De verzekeringsnemer, de verzekerde en de begunstigde kunnen dezelfde persoon zijn, maar dat hoeft niet. Zo kan een (groot)ouder een levensverzekering afsluiten, waarbij het geld bij leven op een afgesproken tijdstip of bij voortijdig overlijden wordt uitgekeerd aan zijn (klein-)kind.

Door rechtstreeks het kleinkind als begunstigde aan te duiden, kan bovendien een generatie in de erfopvolging worden overgeslagen, wat tot een besparing in efbelasting kan leiden. Er zal dan maar één keer erfbelasting betaald moeten worden in plaats van twee keer.

Let wel: tot 1 september 2018 werd het bedrag dat een (klen)kind kreeg niet verrekend met zijn of haar erfdeel. Ouders of grootouders konden zo een van hun kinderen bevoordelen. Nu moet het voordeel ervan worden verrekend als er reservataire erfgenamen zijn die recht hebben op een gegarandeerd wettelijk minimum.

Dit belet niet dan een ouder of grootouder over een deel van zijn vermogen nog vrij kan beschikken en een levensverzekering een van de mogelijkheden blijft om dit te realiseren. Dat kan bijvoorbeeld gewenst zijn als u uw pluskinderen wil betrekken in uw erfenis.

Voordelen

Een voordeel van de levensverzekering is ook dat de verzekeringsnemer steeds de begunstigde kan wijzigen. Komt er een haar in de boter tussen (klein)kind en (groot)ouder, dan is een aanpassing snel gebeurd.

Zowel een tak21-spaarverzekering als een tak23-belegging komt voor deze formules in aanmerking. Bij een spaarverzekering genieten de stortingen van een basisrente gedurende een vooraf bepaalde periode. Bovenop kunnen ze nog een winstdeelneming ontvangen indien de verzekeringsmaatschappij de storingen met winst kan herbeleggen en haar financiële situatie dat toestaat. Bij een tak23-beleggingsverzekering worden de stortingen belegd in een fonds. Bij leven op een vooraf bepaalde dag of bij voortijdig overlijden wordt dan de waarde van die belegging uitgekeerd.

Tip: hier vindt u een overzicht van tak21-spaarverzekeringen

Op naam van minderjarige

Er kunnen ook levensverzekeringen op naam van de minderjarige worden afgesloten. Die moet dan wel minstens vijf jaar zijn.

De afsluiting van een levensverzekering op naam van een minderjarige moet gebeuren door de wettelijke vertegenwoordiger. Dat is een ouder. Een afsluiting door een grootouder kan dus niet.

Een minderjarige kan echter geen derde begunstigde aanduiden. De begunstigde in dergelijke geval is dus de minderjarige verzekeringsnemer zelf.

Plannen

Levensverzekeringen geven vaak heel wat flexibiliteit. Zo kunnen (groot)ouders bijvoorbeeld een verzekering afsluiten die vervalt op het moment dat het (klein)kind een bepaalde leeftijd bereikt. Dat kan nuttig zijn als het uw als grootouder of ouder uw (klein)kind tegen zijn 18de verjaardag een som wil kunnen geven om bijvoorbeeld een eerste auto te kopen.

Sommige verzekeringsmaatschappijen bieden de mogelijkheid om een spaarverzekering uit te breiden met een extra optie, waarbij ze zich ertoe verbindt de geplande premies tot het einde van het contract zelf te doen indien de verzekeringsnemer vroegtijdig zou overlijden.

Maar levensverzekeringen kunnen nog op een andere manier worden ingezet. Dat laat u toe om als ouder of grootouder een bedrag te schenken aan uw (klein)kind via een handgift. U hoeft dan geen notariskosten of schenkingsrechten te betalen. Het nadeel is dat u dan vijf jaar (in Brussel nog steeds 3 jaar, al zijn er plannen om dit ook op 5 jaar te brengen) moet blijven leven. Anders moet op het geschonken bedrag toch erfbelasting worden betaald. Maar dat kan u dan weer opvangen door het afsluiten van een tijdelijke levensverzekering die enkel in de uitkering van een kapitaal bij overlijden van de grootouders binnen die periode van vijf jaar voorziet.