Welke formule van pensioensparen brengt het meest op?

11 mei 2020

Johan Van Geyte

Wil u aan pensioensparen doen, waar doet u dit dan het best? Bij een bank of bij een verzekeringsmaatschappij? En voor welke formule kiest u dan?

Zowat drie miljoen Belgen doen aan pensioensparen. De ene helft opteert voor een pensioenspaarfonds bij een bank, de andere helft voor een pensioenspaarverzekering bij een verzekeraar.

In essentie vertrekken ze allebei vanuit hetzelfde principe: tussen uw 18de en 64ste stort u regelmatig een bedrag in het fonds of de verzekering. U bouwt ermee een spaarpotje op tegen het moment waarop u met pensioen gaat.

De overheid moedigt dat ook aan, want ze geeft een belastingvermindering van 30% op de gestorte bedragen tot 980 euro en een belastingvermindering van 25% op bedragen tussen 980 euro en 1.260 euro. Concreet: doet u voor 980 euro aan pensioensparen, dan moet u 294 euro minder aan belastingen betalen. Kiest u voor het verhoogde maximum, dan recupereert u 315 euro minder van de belastingdienst.

Het belastingvoordeel is identiek voor wie aan pensioensparen doet via een fonds, dan wel via een spaarverzekering.

Het verschil

De keuze voor een pensioenfonds of pensioenspaarverzekering hangt af van uw risicoappetijt. Een pensioenspaarfonds is een beleggingsfonds. Het belegt uw geld in aandelen en obligaties. Het rendement van uw spaarcenten wordt daarmee volledig afhankelijk van de evoluties op de financiële markten.

Floreren de aandelen- en obligatiemarkten, dan leggen de pensioenspaarfondsen een mooi resultaat voor. Maar als ze crashen, kan het rendement van uw pensioenkapitaal zelfs negatief uitvallen. Met andere woorden: verliezen zijn niet uitgesloten.

Pensioensparen doet u wel op de hele lange termijn. Er zijn altijd slechte beursjaren. Maar door de lange looptijd zou u met een beleggingsfonds in theorie toch een potentieel hoger rendement moeten kunnen realiseren.

Tip: Hier kunt u zien hoe de pensioenspaarfondsen het de afgelopen jaren deden qua opbrengsten.

Meer bescherming

Niet alle spaarders zijn bereid om hun pensioenkapitaal op de beurs te beleggen. Voor hen hebben verzekeraars de pensioenspaarverzekering in het leven geroepen.

Het meest gangbare is het tak21-contract: spaarders ontvangen op hun stortingen een vaste jaarlijkse rente, die eventueel nog kan worden aangevuld met een winstdeelname als de verzekeringsmaatschappij erin slaagt om uw storingen met winst te herbeleggen en haar resultaten dat toelaten. Die winstdeelname is geen zekerheid, de vaste rente is dat wel.

Daarnaast is het kapitaal op een tak21-pensioenspaarverzekering tot 100.000 euro gewaarborgd door het Beschermingsfonds in geval van een faillissement van de verzekeringsmaatschappij. De bescherming van 100.000 euro geldt wel voor al uw tak21-contracten samen bij die verzekeraar.

Tip: Hier vindt u de opbrengsten die de pensioenspaarverzekeringen de voorbije jaren opleverden

Beste bankfondsen

Heeft u na deze afwegingen gekozen om aan pensioensparen te doen via een bank, dan staat u voor de volgende vraag. Bij welke financiële instelling bent u het best? En welk pensioenspaarfonds verkiest u?

Er zijn verschillende soorten pensioenspaarfondsen. De defensieve fondsen investeren vooral in obligaties, waaraan een geringer risico op (grote) verliezen wordt toegeschreven. U herkent ze onder meer aan ‘defensive’ in de naam. De agressieve fondsen – met ‘dynamic’ of ‘agressive’ in de naam - trekken dan weer hoofdzakelijk de kaart van de aandelen. Dat gaat gepaard met een potentieel hoger rendement, maar er hangt ook een hoger risico aan vast. De neutrale fondsen zitten daar tussenin.

Weten welk fonds de komende tien, twintig of dertig jaar het best gaat presteren, kunt u niet. U kunt alleen terugvallen op hun prestaties uit het verleden. Ook al bieden die geen garantie over de toekomst, ze geven u wel een indicatie van het beheer tot nog toe. Hoe presteren ze tegenover andere fondsen uit dezelfde categorie? En hoe schommelen de resultaten van jaar tot jaar?

Wie de rendementen van de voorbije twaalf maanden overschouwt, ziet de impact van de coronacrisis op de beurs. Elk pensioenspaarfonds boekt het jongste jaar een verlies. Bij Arpe Defensive bleef dit beperkt tot 1,26%, bij BNP Paribas B Pension Stability en Belfius Pension Fund Low Equities bedroeg de malus 2,90%. Bij Interbeurs Hermes van de privaatbank Dierickx Leys liep het verlies op tot 9,85%, bij Pricos van KBC bedroeg het 8,56%. Dit bevestigt dat in slechte beurstijden defensieve fondsen die beperkter in aandelen beleggen het minder slecht doen dan de fondsen die zwaar inzetten op de beurs.

Eenzelfde oefening over de voorbije tien jaar levert al een ander beeld. Het beste resultaat komt dan momenteel op rekening van Metropolitan Rentastro Growth met een gemiddelde jaarlijkse opbrengst van 6,21%. Daarna volgt BNP Paribas B Pension Growth met 6,10% en Arpe van Argenta met een rendement van 5,67%. Achteraan bengelt Belfius Pension Fund Low Equities met een gemiddelde jaarlijkse opbrengst van 3,14%. Dit onderlijnt dat fondsen met het accent op aandelen het – ondanks de grotere schommelingen op korte termijn – het op lange termijn beter doen dan fondsen met een groter gewicht aan obligaties.

Beste pensioenspaarverzekeringen

Maar ook als u helemaal geen dalingen in de waarde van uw aanvullend pensioenkapitaal wil en u voor een pensioenspaarverzekering kiest, staat u voor een extra keuze.

Optie 1: Hoogste gewaarborgde rente

U kunt kiezen voor absolute zekerheid door de spaarverzekering met de hoogste gewaarborgde rente te selecteren. Die krijgt u in elk geval, ongeacht de evoluties van de financiële markten.

Laat u hierbij niet vangen: De rentewaarborg die momenteel wordt geafficheerd, geldt enkel voor nieuwe stortingen en niet noodzakelijk voor stortingen in de toekomst. U kan dus nooit helemaal onzekerheid over de toekomstige opbrengst van uw pensioenspaarverzekering uitsluiten.

Bovendien kan de looptijd van de garantie verschillen. Sommige maatschappijen houden het op 1 jaar (zoals Federale Verzekering met Vita Pensioen, 0,75%), andere geven een waarborg voor de eerste acht jaar (zoals Ethias Certiflex Pensioen, 0,50%) en nog andere tot uw pensioenleeftijd (zoals Argenta-Flexx, 0,80%).

Tip: Klik hier voor de pensioenspaarverzekeringen met de hoogste basisrente

Optie 2: Hoogste totale opbrengst

Een andere piste is dat u op zoek gaat naar die verzekeringen waar de winstdeelnemingen het hoogst waren/zijn. De moeilijkheid hier is dat u dit bijna niet op voorhand kan inschatten, want ze worden pas jaarlijks achteraf vastgelegd, op basis van de resultaten van de herbeleggingen die uw verzekeraar (o.a. met uw premies) kon verrichten. Zijn het slechte tijden? Dan kan de winstdeelneming ook gewoon nul zijn.

Uw verzekeraar kan er wel voor kiezen om de winstdeelneming alleen toe te kennen aan stortingen die uitstaan tegen een lage gewaarborgde rente en niet aan stortingen die sowieso al genieten van een hogere basisrente. Op die manier krijgt iedereen toch een interessante totale rente.

Pensioenverzekeringen die vorig jaar goed scoorden, waren onder meer Federale Verzekering met Vita Pensioen (totaalrendement van gewaarborgde rente en winstdeelnemingen van 2,05%) en AG Insurance met Top Rendement (2,00% voor contracten van voor 2010 of van na 2017).

Tip: Klik hier voor de spaarverzekeringen met de hoogste totale opbrengst

Optie 3: de laagste instapkosten

U kunt ten slotte ook kiezen voor de pensioenverzekering met de laagste instapkosten. Op lange termijn kunnen die immers een behoorlijk deel van uw opbrengst wegvreten.

Tip: Klik hier voor de spaarverzekeringen met de laagste instapkosten